Konopie indyjskie w leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego
Abstract
Background
Cannabis and cannabinoids are often promoted as treatment for many illnesses and are widely used among patients with ulcerative colitis (UC). Few studies have evaluated the use of these agents in UC. Further, cannabis has potential for adverse events and the long‐term consequences of cannabis and cannabinoid use in UC are unknown.
Objectives
To assess the efficacy and safety of cannabis and cannabinoids for the treatment of patients with UC.
Search methods
We searched MEDLINE, Embase, WHO ICTRP, AMED, PsychINFO, the Cochrane IBD Group Specialized Register, CENTRAL, ClinicalTrials.Gov and the European Clinical Trials Register from inception to 2 January 2018. Conference abstracts and references were searched to identify additional studies.
Selection criteria
Randomized controlled trials (RCTs) comparing any form or dose of cannabis or its cannabinoid derivatives (natural or synthetic) to placebo or an active therapy for adults (> 18 years) with UC were included.
Data collection and analysis
Two authors independently screened search results, extracted data and assessed bias using the Cochrane risk of bias tool. The primary outcomes were clinical remission and relapse (as defined by the primary studies). Secondary outcomes included clinical response, endoscopic remission, endoscopic response, histological response, quality of life, C‐reactive protein (CRP) and fecal calprotectin measurements, symptom improvement, adverse events, serious adverse events, withdrawal due to adverse events, psychotropic adverse events, and cannabis dependence and withdrawal effects. We calculated the risk ratio (RR) and corresponding 95% confidence interval for dichotomous outcomes. For continuous outcomes, we calculated the mean difference (MD) and corresponding 95% CI. Data were pooled for analysis when the interventions, patient groups and outcomes were sufficiently similar (determined by consensus). Data were analyzed on an intention‐to‐treat basis. GRADE was used to evaluate the overall certainty of evidence.
Main results
Two RCTs (92 participants) met the inclusion criteria. One study (N = 60) compared 10 weeks of cannabidiol capsules with up to 4.7% D9‐tetrahydrocannabinol (THC) with placebo capsules in participants with mild to moderate UC. The starting dose of cannabidiol was 50 mg twice daily increasing to 250 mg twice daily if tolerated. Another study (N = 32) compared 8 weeks of therapy with two cannabis cigarettes per day containing 0.5 g of cannabis, corresponding to 23 mg THC/day to placebo cigarettes in participants with UC who did not respond to conventional medical treatment. No studies were identified that assessed cannabis therapy in quiescent UC. The first study was rated as low risk of bias and the second study (published as an abstract) was rated as high risk of bias for blinding of participants and personnel. The studies were not pooled due to differences in the interventional drug.
The effect of cannabidiol capsules (100 mg to 500 mg daily) compared to placebo on clinical remission and response is uncertain. Clinical remission at 10 weeks was achieved by 24% (7/29) of the cannabidiol group compared to 26% (8/31) in the placebo group (RR 0.94, 95% CI 0.39 to 2.25; low certainty evidence). Clinical response at 10 weeks was achieved in 31% (9/29) of cannabidiol participants compared to 22% (7/31) of placebo patients (RR 1.37, 95% CI 0.59 to 3.21; low certainty evidence). Serum CRP levels were similar in both groups after 10 weeks of therapy. The mean CRP in the cannabidiol group was 9.428 mg/L compared to 7.638 mg/L in the placebo group (MD 1.79, 95% CI ‐5.67 to 9.25; moderate certainty evidence). There may be a clinically meaningful improvement in quality of life at 10 weeks, measured with the IBDQ scale (MD 17.4, 95% CI ‐3.45 to 38.25; moderate certainty evidence). Adverse events were more frequent in cannabidiol participants compared to placebo. One hundred per cent (29/29) of cannabidiol participants had an adverse event, compared to 77% (24/31) of placebo participants (RR 1.28, 95% CI 1.05 to1.56; moderate certainty evidence). However, these adverse events were considered to be mild or moderate in severity. Common adverse events included dizziness, disturbance in attention, headache, nausea and fatigue. None (0/29) of the cannabidiol participants had a serious adverse event compared to 10% (3/31) of placebo participants (RR 0.15, 95% CI 0.01 to 2.83; low certainty evidence). Serious adverse events in the placebo group included worsening of UC and one complicated pregnancy. These serious adverse events were thought to be unrelated to the study drug. More participants in the cannabidiol group withdrew due to an adverse event than placebo participants. Thirty‐four per cent (10/29) of cannabidiol participants withdrew due to an adverse event compared to 16% (5/31) of placebo participants (RR 2.14, 95% CI 0.83 to 5.51; low certainty evidence). Withdrawls in the cannabidiol group were mostly due to dizziness. Withdrawals in the placebo group were due to worsening UC.
The effect of cannabis cigarettes (23 mg THC/day) compared to placebo on mean disease activity, CRP levels and mean fecal calprotectin levels is uncertain. After 8 weeks, the mean disease activity index score in cannabis participants was 4 compared with 8 in placebo participants (MD ‐4.00, 95% CI ‐5.98 to ‐2.02). After 8 weeks, the mean change in CRP levels was similar in both groups (MD ‐0.30, 95% CI ‐1.35 to 0.75; low certainty evidence). The mean fecal calprotectin level in cannabis participants was 115 mg/dl compared to 229 mg/dl in placebo participants (MD ‐114.00, 95% CI ‐246.01 to 18.01). No serious adverse events were observed. This study did not report on clinical remission, clinical response, quality of life, adverse events or withdrawal due to adverse events.
Authors' conclusions
The effects of cannabis and cannabidiol on UC are uncertain, thus no firm conclusions regarding the efficacy and safety of cannabis or cannabidiol in adults with active UC can be drawn.There is no evidence for cannabis or cannabinoid use for maintenance of remission in UC. Further studies with a larger number of patients are required to assess the effects of cannabis in UC patients with active and quiescent disease. Different doses of cannabis and routes of administration should be investigated. Lastly, follow‐up is needed to assess the long term safety outcomes of frequent cannabis use.
PICOs
Streszczenie prostym językiem
Konopie indyjskie i olej z konopi indyjskich w leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego
Co to jest wrzodziejące zapalenie jelita grubego?
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest przewlekłą, długotrwałą chorobą, która powoduje zapalenie okrężnicy i odbytnicy (odcinki dolnej części przewodu pokarmowego; przyp.tłum.). Objawy mogą obejmować biegunkę, krwawienie z odbytu, śluz w stolcu i ból brzucha. Choroba ta charakteryzuje się okresami ostrych epizodów, w trakcie których pacjenci doświadczają objawów, jak również okresami remisji, kiedy objawy ustępują.
Czym są konopie indyjskie i kanabinoidy?
Konopie indyjskie są powszechnie stosowanymi narkotykami w celach rekreacyjnych z wielorakim wpływem na organizm poprzez układ endokannabinoidowy (system regulujący wiele procesów w organizmie między innymi gospodarkę energetyczną oraz powiązania pomiędzy układem neurologicznym, hormonalnym i immunologicznym; przyp.tłum.). Konopie indyjskie zawierają wiele składników zwanych kanabinoidami. Konopie indyjskie i olej z konopi indyjskich zawierające określone kanabinoidy mogą powodować zmiany w zakresie funkcji poznawczych, m.in. uczucie euforii i zmienioną percepcję sensoryczną. Jednak niektóre kanabinoidy, np. kannabidiol, nie mają działania psychoaktywnego. W badaniach laboratoryjnych i na modelach zwierzęcych wykazano, że konopia indyjska i niektóre kanabinoidy zmniejszają nasilenie stanu zapalnego, co sugeruje, że mogą one pomóc osobom z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Na przykład kannabidiol jest takim kanabinoidem, który wykazuje działanie przeciwzapalne u myszy.
Co badali naukowcy?
Naukowcy ocenili, czy konopie indyjskie lub olej z nich (kannabidiol) są lepsze niż placebo (np. lek pozorowany) w leczeniu osób dorosłych z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego aktywnym lub w trakcie remisji. Naukowcy dokonali obszernego przeszukiwania literatury medycznej do 2 stycznia 2018 roku.
Co udało się ustalić?
Włączono dwa badania obejmujące łącznie 92 dorosłe osoby z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. W obu badaniach leczenie konopiami indyjskimi oceniane było u uczestników z aktywnym wrzodziejącym zapaleniem. Nie znaleziono badań oceniających stosowanie konopi u osób z chorobą w trakcie remisji. W jednym badaniu (60 uczestników) u pacjentów z aktywnym wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego w stopniu łagodnym do umiarkowanego w okresie 10 tygodniu porównywano terapię kapsułkami zawierającymi olej konopny o zawartości do 4,7% D9‐tetrahydrokanabinolu (THC) z placebo. Początkowa dawka kanabidiolu wynosiła 50 mg dwa razy na dobę, a przy dobrej tolerancji była zwiększana do docelowej dawki 250 mg dwa razy na dobę. W innym badaniu (32 uczestników) przez okres 8 tygodni porównywano stosowanie dwóch papierosów dziennie zawierających 0,5 g konopi indyjskich (co odpowiada 11,5 mg THC) z papierosami zawierającymi placebo u osób z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, które nie zareagowały na standardowe leczenie.
W badaniu porównującym kapsułki zawierające olej konopny z placebo nie wykazano różnicy w częstości remisji po 10 tygodniach. U 24% uczestników (7/29) przyjmujących kannabidiol uzyskano remisję kliniczną w porównaniu z 26% (8/31) osobami otrzymującymi placebo. Badanie wykazało ponadto lepszą jakość życia osób przyjmujących olej konopny w porównaniu z pacjentami otrzymującymi placebo. Więcej działań niepożądanych zaobserwowano u uczestników przyjmujących olej konopny w porównaniu z tymi, którzy otrzymywali placebo. Skutki uboczne miały nasilenie łagodne lub umiarkowane. Najczęściej zgłaszane działania niepożądane obejmowały zawroty głowy, zaburzenia uwagi, bóle głowy, nudności i zmęczenie. U żadnego pacjenta z grupy przyjmującej olej z konopi indyjskich nie wystąpiły poważne działania niepożądane. U 10% (3/31) uczestników z grupy placebo wystąpiły poważne działania niepożądane. Poważne skutki uboczne w grupie placebo obejmowały zaostrzenie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i jedną powikłaną ciążę.
Drugie badanie porównujące stosowanie papierosów z konopi indyjskich (23 mg THC/dzień) z papierosami zawierającymi placebo wykazało niższy wskaźnik aktywności choroby w grupie przyjmującej konopie indyjskie. Poziom białka C‐reaktywnego i kalprotektyny w kale (oba wskaźniki stanowią miarę stanu zapalnego w organizmie) był podobny w obu grupach. Nie zaobserwowano żadnych poważnych działań niepożądanych. W badaniu nie raportowano odsetka remisji.
Wnioski
Wpływ konopi indyjskich i oleju konopnego na wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest niepewny, dlatego nie można wyciągnąć jednoznacznych wniosków dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa stosowania konopi indyjskich lub oleju konopnego u osób dorosłych z aktywną postacią tej choroby. Nie ma danych naukowych potwierdzających przyjmowanie konopi indyjskich lub oleju konopnego w celu utrzymania remisji we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Konieczne są dalsze badania z większą liczbą uczestników w celu oceny wpływu konopi indyjskich na osoby z aktywnym i nieaktywnym wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Należałoby ocenić różne dawki konopi indyjskich i sposoby ich podawania. Ponadto konieczna jest obserwacja, aby ocenić długoterminowe wyniki w zakresie bezpieczeństwa częstego stosowania konopi indyjskich.
